Mei is een feestmaand: van oudsher werd groeikracht van de natuur gevierd en de overwinning van de zomer op de winter. De natuur blijkt telkens weer in staat om shocks en stress te overleven en is ook in staat om daarna te groeien en te floreren. Veerkracht is het vermogen om te herstellen van stress en tegenslag.
Je voorbereiden op stress en tegenslag: bijvoorbeeld in samenwerking met een wereldwijd netwerk van ‘Resilient Cities’. Den Haag hoort daarbij. Deze steden over de hele wereld bereiden zich voor op de fysieke, sociale en economische uitdagingen van de 21ste eeuw. Den Haag toont zijn veerkracht en wil ook bij bijdragen aan het verbeteren van risicobewustzijn en voorbereiden op noodsituaties. Veerkracht, soms lijkt de rek er uit. Wat gaan we in Den Haag doen met de oorlog zo dichtbij?
We hebben uitbundig Koningsdag gevierd. Door een combinatie van crisismoeheid en wensdenken zijn we overtuigd dat de coronacrisis achter de rug is en de vrijheidsbeperkingen een ding van het verleden. Alhoewel? Vrijheid en verraderlijkheid liggen dichtbij elkaar, zo zien we in Oekraïne.
Tegenover vrede staat oorlog. Vrede is als volkeren en naties elkaars bestaan respecteren of zelfs waarderen. Het huidige bewustzijn van de waanzin van de oorlog was al in 1945 vastgesteld. Men vond dat het voeren van een oorlog geen gerechtvaardigd middel meer is voor het oplossen van conflicten. Men dacht dat met het humanitair oorlogsrecht de oorlog wel iets menselijker te maken. Deze regels beschermen mensen die niet kunnen vechten. Ook zorgen ze dat zoveel mogelijk onnodig leed wordt voorkomen. Maar de realiteit blijkt dat deze regels makkelijk te vergeten zijn in het heetst van de strijd.
9 mei is de dag van Europa. In 1950 werd voorgesteld om de Franse en Duitse productie van kolen en staal – belangrijke grondstoffen voor de oorlogsvoering – onder gezamenlijk beheer te plaatsen. Op die manier zou de vrede op het Europese continent bewaakt worden. 9 mei is ook een belangrijke dag voor de Russen, daarin vieren zij dat Rusland de overwinning op nazi-Duitsland. De zgn. ‘Dag van de Overwinning’ is voor hen bevrijdingsdag.
Bevrijding: het woord bevrijding geeft meestal aan dat iemand of iets bevrijd is van een bezetting, probleem of last (Wikipedia). Voor Rusland en Oekraïne is er geen bevrijding; Rusland jaagt in Oekraïne op ‘nazi’s’. Het nazisme was een totalitaire ideologie die de rol van de staat centraal stelde, die alle levensorden beheerste, en die werd vertegenwoordigd in de leiding van een opperste leider, wiens missie het was om de mensen naar hun economische welvaart te leiden en sociaal geluk. De definitie lijkt eerder op Poetin zelf van toepassing.
Het resultaat is geen natie verslagen maar economische dreiging, nucleaire dreiging en dramatische verliezen op allerlei mogelijke gebieden. Bij oorlog is de humanitaire ramp niet te overzien. Overal ter wereld, waar er gewapende conflicten zijn, brengt het niks en lijden onschuldige mensen. De vluchtelingenstromen zijn nog nooit zo groot geweest. Allemaal onderling verbonden, mensen op zoek naar geluk, veiligheid en betekenis.
Getuigenissen van de oorlog leren ons wat een impact oorlog heeft op een mensenleven. Sommigen zien daar nog dagelijks de tekenen van in hun eigen familie of omgeving. Recent was er een tentoonstelling van Faces of Life after the Holocaust’ van de Duitse portretfotograaf Martin Schoeller in Fotomuseum aan het Vrijthof. Dit is wat geportretteerden, die de nazi’s hebben meegemaakt, vertelden:
“Mensen moeten vasthouden aan hoop en de waarden van de liberale democratie, en zorgen voor de zwaksten onder ons.”, vertelt ze. (Chana Arnon)
“Heb je medemens lief zoals jezelf. Dat is wat onze Thora ons vertelt. Haat niet. Neem geen wraak. Streef ernaar om lief te hebben en het universum te herbouwen.”, aldus Lau. ( Rabbijn Israel Meir Lau)
Hannah Pick-Goslar: “Alle mensen zijn geschapen naar het evenbeeld van God. We zijn allemaal hetzelfde. Ongeacht huidskleur of religie moeten we proberen samen in vrede te leven. We zouden harder ons best moeten doen om goed met elkaar om te gaan.”
Haim Roet: “Je moet je best doen om anderen te helpen. ‘Nooit meer’ verwijst niet alleen naar Joden, maar naar de hele mensheid.”, aldus Roet.
Ook ‘onze’ Abelieke heeft een verhaal te vertellen over de impact van de oorlog op haar familie. Ze heeft een boek geschreven over het joodse vriendje van haar vader en hun belevenissen tijdens de oorlogsjaren. Ze heeft intensief onderzoek gedaan en ze verteld het verhaal van haar familie voort, zodat we niet meer vergeten. Nooit meer oorlog.
Margot Snelders
Voorzitter HVN