Korte terugblik op de bijeenkomst over De Vrije Ruimte, democratische school in Den Haag
In een tegendraadse opstelling op de voor HVN bekende locatie (‘oblong’ in Pulchri) hebben we maandag 11 april 2022 geluisterd naar de bijzondere verhalen van Marty Smit en Alma Lobst. Marty kwam als oprichter van de democratische school haar verhaal vertellen over waarom zij een nieuwe school heeft opgericht en hoe dat tot nu toe is verlopen. Alma vertelde als leerling hoe zij op de school van Marty terechtkwam en wat dat haar heeft gebracht.
Twee bijzondere verhalen die lieten zien dat onderwijs ertoe doet in verschillende fases van het leven: als kind om te kunnen worden wie je bent en als moeder om je kind het onderwijs te gunnen dat past. En beide verhalen lieten zien dat een diepgevoelde noodzaak hen liet kiezen voor deze vorm van onderwijs, die meer recht deed aan hoe je als mens wilt ontwikkelen.
Het grootste misverstand over De Vrije Ruimte is dat het een school is waar je kan doen wat je wilt zonder dat iemand daar iets van vindt. Het tegenovergestelde is waar: juist in verbinding met anderen en in de gebondenheid van de regels stel je je eigen onderwijsprogramma samen. En die regels maak je ook samen: door sociocratisch overleg komen die altijd tot stand.
De grootste meerwaarde voor leerlingen is groot worden met elkaar in een veilige omgeving: gezien worden voor wie je bent en wat je wilt worden. Het veilige leerklimaat én het vertrouwen krijgen dat je zelf het beste weet wat je wilt worden maakt dat deze school werkt voor leerlingen bij wie dit past.
Want de vraag die opkwam was: is deze vorm van onderwijs voor iedere leerling geschikt? Kan ieder kind omgaan met deze vrijheid in gebondenheid? Het antwoord is niet ja of nee: een bewuste keuze voor deze school maakt de school geschikt. Als je niet volledig overtuigd bent (zowel ouders als kind) wordt het misschien lastig. Het is geen ‘laatste kans’ onderwijs: als niks meer werkt, dan maar naar de Vrije Ruimte. De kracht is juist dat de school inspeelt op de behoefte van een doelgroep ouders en kinderen die snakt naar ander onderwijs dan het traditionele. Dat maakt het een welbewuste keuze en niet een ‘ laatste-kans-voor-iedereen-die-buiten-het-traditionele-systeem-valt’.
Dat de keuze om een school op te richten (Marty) en de keuze om iedere dag vanuit Rotterdam naar Den Haag te reizen om naar deze school te gaan (Alma) behoorlijk tegendraads is, behoeft geen uitleg. Het is belangrijk altijd voor ogen te houden waarom een (soms tegendraadse) keuze nodig is om je verder te brengen. Hopelijk maken we allemaal in ons leven een keer zo’n tegendraadse keuze die betekenisvol is geweest voor wat erna kwam.
Marty en Alma, bedankt voor de wijze levensles, we hebben aan jullie lippen gehangen!
Nancy Alexaki en Marita Vreugdenhil