De eerste vrouwen in de politiek
Door Margit van der Steen en Marieke van Maarseveen

De oktoberbijeenkomst staat in het teken van de eerste vrouwen in de politiek. Ons lid dr. Margit van der Steen, historicus verbonden aan het Huygens Instituut (KNAW) en Atria – kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis – verzorgt deze avond.

Het lijkt soms wel alsof vrouwelijke politici nog steeds niet geaccepteerd worden. Denk bijvoorbeeld aan de verwensingen en regelrechte bedreigingen, juist aan hun geadresseerd. De SGP heeft het opnieuw voor elkaar gekregen geen enkele vrouw op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer te plaatsen. Dit terwijl we toch al langer dan 100 jaar over het kiesrecht beschikken. Nu we binnenkort weer naar de stembus gaan, neem ik jullie in mijn presentatie een eeuw mee terug in de tijd naar de allereerste vrouwen met politieke ambities.

Op dit moment leg ik de laatste hand aan een boek over de eerste vrouwen in de Nederlandse politiek (1917-1927). Niet slechts een enkeling, maar honderden vrouwen bleken in het begin van de twintigste eeuw politieke ambities te koesteren. Na de invoering van het algemeen kiesrecht hoopten zij een zetel te bemachtigen in gemeenteraden, de Provinciale Staten of de Staten-Generaal. Voor sommigen was dit een eerste stap op weg naar een indrukwekkende politieke carrière.

Ze werden als ‘ware wonderdieren’ gekozen, zo bijzonder vond men hen. Het waren juristen, leerkrachten, huisvrouwen, voormalige dienstboden en ‘gewone’ arbeidersvrouwen die gekozen werden. Ze zetten zich in voor vrouwenrechten, onderwijs voor meisjes, een betere betaling van vroedvrouwen, het openstellen van het burgemeesterschap voor vrouwen en nog veel meer. Overal in Nederland lieten ze een nieuw geluid horen.

In mijn presentatie zal ik vooral ingaan op de vraag wat deze eerste vrouwen bezielde om, tegen veel weerstand in, toch politiek actief te worden.